Diyet tedâvisi yüzlerce yıldır tatbik edilmektedir. Geçen yıllar boyunca büyük gelişmelere sahne olan bu tedâvi, bugün tıbbin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Başlıca beş çeşit gıdâ maddesi veya bunların metabolik ürünleri vücut için zarûrîdir. Bunlar proteinler, yağlar, karbonhidratlar, vitaminler ve bâzı minerallerdir. Günlük diyet bunları kâfi miktarda ihtivâ etmelidir. Beslenme ve diyetetik mütehassısları yaptıkları araştırmalar netîcesinde dünyâda yaygın olarak tüketilen gıdâları gruplandirmışlar ve besin değerlerini tespit etmişlerdir. Bu gruplar süt grubu, et grubu, sebze-meyve ve tahıl grubudur. Günlük olarak her gruptan belli miktar gıdâ alınması gerekir. Bu kâideye dikkat edilmeyen pahalı bir beslenme uygun ve dengeli bir beslenme olmayacağı gibi çok daha ucuza dengeli bir beslenme düzeni de kurulabilir. Tedâvi maksadıyla hekimin perhiz tavsiye ettiği kişiler için de bu kâideye uyulmalıdır.
Seker hastalığında perhiz: Perhiz ile tedâvi edilen en eski hastalıklardan birisi seker hastalığıdır (Diabetes mellitus). Seker hastalarının bünyesi kan sekeri seviyesinin aşırı yükselmesini önleyemediğinden, günlük gıdâlarındaki karbonhidrat miktarı uygun bir perhizle sınırlandırılır ve düzenli bir şekilde alınması sağlanır. Böylece hastanın kan sekerinin aşırı yükselmesi önlenir. Şişmanlarda seker hastalığının kontrolü daha zor olduğundan ayrıca zayıflama perhizleri de tatbik edilir. Perhizden maksat hem karbonhidratları kısmak hem de yiyecek ve içecekten alınacak kalorinin hastanın ideal kilosu için belirlenen miktarı asmayacak bir düzendir. Perhiz tedâvisine kâfi cevap vermeyen hastalarda perhize ilâveten ilâçlara da başvurulur.
Tuzsuz perhiz: Bu perhiz başlıca karaciğer sirozu, gebelik toksemisi (EPH sendromu), yüksek tansiyon, kalp yetmezliği, böbrek hastalıklarında ve (kortizonlu, tuz tutucu veya terkibinde sodyum bulunan) ilâçlarla uzun süreli tedâvi görmesi îcâbeden hastalarda uygulanır. Esas îtibâriyle perhiz, tuzun içindeki sodyuma karşıdır. Zîrâ sodyumun vücutta su tutma özelliği yukarıdaki hastalıkları ağırlaştırır. Günlük hayatta en önemli sodyum kaynağı sofra tuzu olduğu için bu perhize tuzsuz perhiz denilegelmistir. Ancak tuzsuz perhizde olan hasta, hekimine danışarak sodyum ihtivâ eden gidâ ve ilâçlar hakkında bilgi almalıdır. Misâl olarak süt ve bâzı antrasit ilâçlar sodyum ihtivâ ederler.
Doğuştan metabolik hastalıklarda perhiz: Bu hastalıklarda vücûdun kullanamadığı gıdâ maddeleri günlük diyetten kısmen veya tamâmen uzaklaştırılır. Misâl olarak fenilketonüri hastalığı ile doğan çocuklarda, vücutta fenilalanin amino asidini normal yolla metabolize edecek fenilalanin hidroksilaz enzimi yoktur. Bu sebeple gıdâlarla alınan fenilalanin ve bunun anormal metabolik ürünleri vücutta birikerek beyni harap eder. Bu hastalığın kontrolü için sâdece gelişme için zarûri olan miktarda fenilalanin ve normal miktarlarda diğer amino asitleri ihtivâ eden endüstriyel gıdâlar (mamalar) doğumdan îtibâren kullanılır. Yas ilerledikçe uygun perhizlerle normal gıdâlara geçiş mümkündür. Bu geçiş tamâmen hekim kontrolünde yapılmaktadır.
3 Öğün Diyet Başa Dön Bu diyeti, uzun sürede, yavaş yavaş ve sağlıklı olarak kilo vermek, normal zamanda da formunuzu korumak için uygulayabilirsiniz. Kahvaltı a) 1 Bardak greyfurt suyu, küçük bir tabak yağsız, sirkeli salata ve ince bir dilim beyaz peynir. (Mevsimine göre salatalık, domates, lahana, havuç, marul vb.) b) 1 Kase yağsız yoğurt ve ince bir dilim tuzsuz ya da kepekli ekmek. c) 1 Haşlanmış yumurta ve bir yemek kaşığı dolusu reçel Öğlen Yemeği
Tuzunu ölçülü koymak kaydıyla, yağsız et ve sebzelerden oluşan, haşlama ya da fırında pişirilen bir yemek. Bir mikser sıvı yağ kullanılabilir. Bir dilim tuzsuz ya da kepekli ekmek Akşam Yemeği Öğlen yemeğinde yenilenler, ekmek olmadan yenilebilir. Tatlı Tatlı ihtiyacı hissedilirse, en geç aksam yemeğinden önce olmak kaydıyla, 100-300 Kalori arasında, küçük bir bardak dondurma, vanilyalı puding ya da meyyali yoğurt yenilebilir. Tuz İhtiyacı Tuz ihtiyacı hissedilirse, Öğün aralarında, bir paketten az, tuzlu kraker yenilebilir.
Meyve ve Sebze Suları ile Diyet Taze meyve ve sebzelerin çeşitli yollarla elde edilen Suları, bol miktarda vitamin ve bir miktar da mineral içerir. Bazı diyetisyenlerin, meyve yerine taze sıkılmış meyve ve sebze suyunu tavsiye ettikleri görülür. Meyve ve sebze sularının bir diğer faydası da, kesinlikle hayvansal yağ içermemeleri ve sindirimlerinin, ham olarak yenilen birçok sebze ve meyveden çok daha kolay olmasıdır. diğer taraftan, devamlı sıvı tüketimi, vücuttaki zararlı toksinlerin atılmasına yardımcı olurken, özellikle taze meyve sularında bulunan asitler, sindirime yardımcı olur, vücutta fazlalıkların tutulmasını önler. Bu şekilde, normal öğünlere devam ederken, sıkça taze meyve suyu içilmesiyle sağlıklı olarak formda kalmak ve dengeli bir diet mümkündür.
Üç Günlük Diyet Özellikle sporcuların, müsabakalar öncesi kısa sürede kilo verme maksadıyla kullandıkları bir yöntemdir. 3 Gün süreyle bu programın uygulanması halinde, kısa bir sürede fark edilir derece kilo vermek mümkündür. 1. Tercih Kahvaltı 1 Greyfurt, ya da suyu. 1 Çay kaşığı fındık ezmesi sürülmüş 1 dilim ekmek. Öğlen Yemeği 1 Yemek kaşığı dolusu ton baliği konservesi. 1 Dilim ekmek. 1 Fincan çay ya da kahve. Aksam Yemeği 1 Parça haşlama et. 1 Kase haşlanmış bezelye. 1 Tane havuç. 1 Tane elma. 2. Tercih Kahvaltı 1 Haşlanmış yumurta. 1 Fincan çay. 1/2 Muz. Öğlen Yemeği 1 Yemek kaşığı dolusu lor peyniri. 10 Tane tuzlu çubuk kraker. 1 Fincan çay ya da kahve. Aksam Yemeği
1 Parça ızgara biftek. 1 tane haşlanmış kabak. 1/2 Ölçü vanilyalı dondurma. 3. Tercih
Kahvaltı 1 Fincan kahve. 5 Tane tuzlu çubuk kraker. İnce bir dilim peynir. 1 Elma. Öğlen Yemeği 1 Tane haşlanmış yumurta. 1 Dilim ekmek. 1 Bardak meyve suyu. Aksam Yemeği 1 yemek kaşığı dolusu ton baliği konservesi. 1 Kase haşlanmış karnabahar. 1 Tane havuç. 1 Dilim karpuz, ya da 1 Ölçü vanilyalı dondurma.
Bir Haftalık Diyet Üç günlük diete nazaran, biraz daha töleransli olan bu programla, bir haftada forma girmeniz mümkün. Fakat diet programının sone ermesinden sonra tekrar eski düzene birden geçiş yapmamalıdır. Uygulama: - Her gün, en az 4 bardak soda ya da su tüketin.
- Yemeklerinize, çeşitli bitki ve baharatlar ile, tuz, acı biber ve sirke ekleyebilirsiniz.
- Öğün aralarında, bitkisel iştah kesiciler kullanabilirsiniz.
PAZARTESİ |
Muz hariç, bütün meyveleri yiyebilirsiniz. |
SALI |
İstenilen bütün sebzeler yenilebilir. |
ÇARŞAMBA |
Bütün meyve ve sebzeler yenilebilir. |
PERŞEMBE |
5 Muz ve 5 bardak süt. |
CUMA |
Haşlanmış sebze ile, ızgarada pismiş, 1 Parça biftek, tavuk ya da balık. |
CUMARTESİ |
Çığ sebze (havuç, kereviz, domates, lahana vb.) ile birlikte 2 parça ızgara biftek. |
PAZAR |
Çığ sebze (havuç, kereviz, domates, lahana vb.) ile birlikte 2 parça ızgara biftek. |
Kolesterol ve Trigliserid Düşürücü Diyet |
| Önerilen gıdâlar |
Ölçülü Yenecek gıdâlar |
Kaçınılması Gerekenler |
Ekmek-Tahil | Kepekli buğday Çavdar ekmeği Yulaf ezmesi Mısır Gevergi Makarna Pirinç Bulgur |
| Açma Kruvasan Pogaça vb.. |
Sütlü Ürünler | Yağsız süt Az yağlı peynir ve eritme peyniri Yağsız yoğurt Yumurta aki |
Yarim yağlı süt yarim yağlı peynir (dil peyniri) Yarim yağlı yoğurt Yumurta (Haftada 2) |
Tam yağlı süt Konsantre süt Taklit sütü Yağlı peynir ve yoğurt Kaymak, şanti |
Çorbalar | Sebze Çorbası Et suyu çorbası |
| İşkembe Çorbası Paça |
Balık | Bütün beyaz etli ve yağlı balıklar (Izgara, buğulama)
|
Uygun yağda kızartılmış balık |
Belirsiz yağda kızartılmış balıklar Balık yumurtası Havyar |
Et
| Tavuk Hindi Dana Av eti | Yağsız sığır Kuzu (Haftada 1-2) Ciğer (Ayda 1) Dana jambon Dana ve tavuk sosis |
Yağlı görünen tüm etler Kümes hayvanları derisi Ördek, kaz Sosis, salam Pastırma, sucuk |
Yağlar | |
Çoklu doymamış yağlar (Ayçiçeği,Mısır özü,soya) Tekli doymamış yağlar (Zeytinyağı, hidrojene olmamış yumuşak margarin)
| Tereyağı Hidrojene yağlar Sert margarinler İç yağı, kuyruk yağı |
Sebze ve Meyve | Tüm taze ve dondurulmuş sebzeler Kuru baklagiller haşlama patates |
Uygun yağda kızartılmış patates ve sebze |
Belirsiz yağda kızartılmış patates ve sebze Cips Tuzlu konserve sebzeler |
Tatlılar | Yağsız sütle yapılan tatlılar(Muhallebi, sütlaç, vs) Meyve salatası Limon dondurması Aşure, pestiller Kuruyemişli sucuklar, rezerve |
Çoklu doymamış yağ ve margarinle yapılan pasta ve bisküviler Badem tatlısı Helva |
Dondurma Baklava Kremalı pasta Hazır pasta ve bisküviler Hazır pudingler Çikolata ve tüm Hazır tatlılar |
Kuruyemiş | Ceviz Badem Kestane |
Yer fıstığı Antep fistigi |
Hindistan cevizi Tuzlu eglencelik |
Içecekler, Soslar | Çay Kahve, neskafe Az kalorili mesrubat |
Az yağlı soslar | Fazla tuz Hazır salata soslari Mayonez
|
Lahana Çorbası Diyeti Çorba malzemeleri: 6 Tane irice yesil sogan, 2 yesil biber, 1 tane rendelenmis ya da dogranmis domates 1 Demet kereviz, 1/2 lahana 1 Paket tavuk ya da sigir bulyon SIstege göre, tuz, karabiber, sarmisak ve maydanoz 1. Gün - Istediginiz kadar meyve ve lahana çorbası 2. Gün - Istediginiz kadar Çığ ya da haşlanmış sebze ve lahana çorbası 3. Gün - Birinci ve ikinci günün yenilenlerin hek ikisi de lahana çorbası 4. Gün - En fazla 4 tane muz, kremasi alinmis süt ve lahana çorbası 5. Gün - Bir porsiyon biftek, bir tane domates, en az 6 bardak su ve lahana çorbası 6. Gün - Istediginiz kadar biftek, sebze ve lahana çorbası 7. Gün - Bir porsiyon pirinç lapasi, meyve suyu ve lahana çorbası
Not: Diyet boyunca kesinlikle ekmek, alkol diet dahi olsa soda ve kolali içecekler alinmamalidir. Istenildigi kadar çorba içilebilir. İdeal gençlik rejimi
Günde 1 kez: Yesil salata, sebze (yesil, turuncu ve kirmizi), tahillar, baklagiller, aromali otlar. Günde 2 kez: Çığ sebze, bir dilim karisik tahilli ekmek, srap (30 ya da 40cl Günde 3 kez: Yogurt Günde 5 kez: Taze ya da az pisirilmis meyveler, çay, gazsiz mineral sular, bitki çayları, çorbalar (günde 1,5 litre) Günde 12 tane: Badem ya da findik Haftada 1 kez: Kirmizi et (erkekler 18 yaşından sonra, kadınlar 50 yaşından sonra) Haftada 2 kez: yağsı balıklar, beyaz etler. Haftada 3 kez: Yağlı balıklar Haftada 3 ila 4 kez : Biyolojik ya da köy yumurtasi Haftada 3 ila 7 kez: Turpgiller, sogan, sarmisak, tahil ve baklagil karisimi (hayvansal protein yerine bitkisel protein) 10 Günlük Diyet
1. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, bir dilim kızarmış kepek ekmeği, şekersiz çay. Öğle: Bir parça haşlanmış ya da ızgara et. Söğüş domates, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Bir dilim kızarmış kepek ekmeği. İstenildiği kadar yeşil salata, bir tane meyve, şekersiz çay ya da kahve. 2. Gün Sabah: 1 tane mevsim meyvesi veya bir bardak greyfurt suyu. 1 dilim kızarmış kepek ekmeği.
Öğle:
Haşlanmış ıspanak, domates, kereviz salatası.
Akşam: Dilediğiniz kadar meyve salatası. Şekersiz çay ya da kahve. 3. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış kepek ekmeği, şekersiz çay veya kahve. Öğle: Haşlama veya ızgara balık. Mevsim meyvesi, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Söğüş domates, yağsız ve etsiz pişirilmiş kereviz yemeği, şekersiz çay veya kahve. 4. Gün Sabah: 1 tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış kepek ekmeği, şekersiz çay veya kahve. Öğle: 1 Tane haşlanmış yumurta veya bir parça yağsız, tuzsuz peynir. Çok az yağlı fasülye yemeği. 1 Dilim kepek ekmeği, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Çiğ yeşil biber (veya haşlanmış ıspanak) mevsim salatası, şekersiz çay veya kahve. 5. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış kepek ekmeği. Öğle: Izgara balık, yağsız mevsim salatası, 1 dilim kızarmış çavdar ekmeği, şekersiz çay ya da kahve. Akşam: Yağsız ve tuzsuz beyaz peynir, haşlanmış ıspanak, 1 dilim kepek ekmeği, şekersiz çay ya da kahve. 6. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış kepek ekmeği, şekersiz çay veya kahve. Öğle: Çeşitli mevsim meyveleri, şekersiz çay ya da kahve. Akşam: Yeşil salata, domates, bir parça yağsız peynir, mevsim meyvesi, şekersiz çay veya kahve. 7. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış kepek ekmeği, şekersiz çay veya kahve.
Öğle: Izgara tavuk eti, domates, havuç, haşlanmış lahana, mevsim meyvesi, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Yeşil salata, haşlanmış lahana, mevsim meyvesi, şekersiz çay veya kahve. 8. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış çavdar ekmeği, şekersiz çay veya kahve. Öğle: Haşlanmış lahana, bir tane haşlanmış yumurta, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Mevsim meyveleri, şekersiz çay veya kahve. 9. Gün Sabah: 1 Tane mevsim meyvesi, 1 dilim kızarmış çavdar ekmeği, şekersiz çay veya kahve. Öğle: Izgara yağsız et, domates, haşlanmış lahana, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Haşlanmış tuzsuz karnabahar, mevsim meyveleri, şekersiz çay veya kahve. 10. Gün Sabah: 1 tane mevsim meyvesi, şekersiz çay veya kahve. Öğle: Haşlama veya ızgara yağsız balık, 1 tane mevsim meyvesi, şekersiz çay veya kahve. Akşam: Yağsız kereviz yemeği, mevsim meyveleri, domates, şekersiz çay veya kahve. Not: Diyete en fazla iki defa tekrar edilebilir. İki tekrardan sonra üçüncü kez devam etmek için arada bir hafta aşırıya kaçmadan normal seyirde yemeğe devam edilmelidir. |